نویسنده: عباسی مجتبی
11:19 - 1400/09/03
- عدم توجه برخی مسئولان نسبت به ارتباط دو سویه مباحث فرهنگی با اقتصادی موجب آسیب‌پذیری عرصه فرهنگی شده؛ حال آنکه لازمه موفقیت هر نظام سیاسی، سیاست‌های اقتصادی و فرهنگی هم‌افزا و مکمل است.
با توجه به صحبت‌های حاشیه‌ساز برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی درباره اولویت دادن به مباحث فرهنگی یا موضوعات اقتصادی، لازم به یادآوری است که سال‌هاست به محض مطرح شدن دغدغه‌های فرهنگی و ناهنجاری‌های اجتماعی، برخی مسئولان اولویت‌بندی در زمینه اقتصاد را بهانه می‌کنند، حال آنکه بسیاری از معضلات فرهنگی ناشی از رویکردهای اقتصادی سکولاری و مخالف با ارزش‌های دینی و فرهنگی است.
مدت‌هاست با همین رویکردها و جهل نسبت به ارتباط دو سویه مباحث فرهنگی با اقتصادی، وضعیت فرهنگی آسیب‌زا شده و اولویت مباحث فرهنگی و زیربنایی کشور به محاق رفته است؛ حال آنکه در هر نظام سیاسی و در همه کشورها، سیاست‌های اقتصادی و فرهنگی هم‌افزا و مکمل یکدیگرند.
به صورت کلی سیر تجربه تاریخ اقتصادی غرب مؤید تأثیر همه‌جانبه فرهنگ بر رفتار اقتصادی است و اصلا غرب با تأکید بر مبانی سکولاری و عقلانیت ابزاری می‌کوشد تا اصولی جهانشمول برای رفتار اقتصادی همه جوامع حتی کشورهای اسلامی مخالف اقتصاد لیبرال‌سرمایه‌داری تجویز نماید، چنان که وضعیت اقتصادی کشور نیز نتیجه سالها پیاده‌سازی تئوری‌های اقتصاد غربی و بی‌توجهی به فرهنگ بومی است.
حال آنکه دین اسلام به تفاوت فرهنگی اصالت ویژه می‌دهد و این تفاوت‌ها را تحت عنوان «وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ [حجرات/13] و شما را تیره ها و قبیله ها قرار دادیم» ویژگی خلقت انسان برمی‌شمرد و از سوی دیگر به دلیل این تفاوت‌ها، روح حاکم بر نظام اقتصادی مسلمانان، توحیدی و براساس قواعد و قوانین شرعی است.
بنابراین برخلاف غرب و سایر نظاماتی که همچون لیبرالیسم، کاپیتالیسم، مارکسیسم، سوسیالیسم و... می‌کوشند برای انسان‌ها، پایه رفتاری مشترک ارائه دهند، در اسلام تأکید اصلی بر تفاوت‌های اعتقادی و فرهنگی و در مقابل، شکل‌دهی به یک نظام هنجاری از بایدها و نبایدها در عرصه اقتصادی همچون پرهیز از اسراف، رسیدگی به نیازمندان، خمس، زکات، منع کم‌فروشی، حرمت تولید شراب، رباخواری و... است.
بر همین اساس رهبر معظم انقلاب همواره مسئولان را از نگاه کاریکاتوری نسبت به معضلات فرهنگی و اقتصادی پرهیز داشته‌اند و تذکرات ایشان درباره این دو عرصه بیانگر رویکرد جامع و نگاه توامانه به مشکلات جامعه است، چنان که این دیدگاه حتی در نامگذاری سالها از سوی ایشان نیز اعمال می‌شود.
