یادداشت: کفر به طاغوت اصلی ترین ملاک دینداری

نویسنده: عباسی مجتبی

11:40 - 1400/11/20

-

انقلاب اسلامی›نقد و تحلیل

طرد طاغوت‌ها و خدا نمایان، اصلی‌ترین ملاک قوت و ضعف دینداری است؛ چرا که بیشترین اثر را بر سرنوشت انسان‌ها می‌گذارد.

تولی به معنای شیعه بودن یا پیروی کردن از امامان معصوم (علیهم السلام) و تبری به معنای مبارزه با طواغیت، استکبارستیزی و دست و پنجه نرم کردن با قلدران ستمگر، بن‌مایه دین اسلام و اصلی‌ترین معیار برای سنجش دینداری جامعه است که بر مبنای محوریت حقیقت، اطاعت از شریعت و در نظرگرفتن مصلحت جامعه و بشریت استوار است.

توحید، یعنی حاکمیت ارزش‌های الهی بر جامعه و نفی حکومت‌های طاغوتی است؛ بدین معنا که یک روی سکه توحید، اطاعت از خداوند، و روی دیگرش، نفی بندگی و عدم اطاعت از سیستم غیرتوحیدی و نپذیرفتن ولایت طواغیت است.

مبارزه با طاغوت، فلسفه بعثت انبیاء الهی به ویژه رسول خاتم (صلی الله علیه و آله) و راز مجاهدت و شهادت اوصیاء ایشان است. از این جهت شیعیان از اقدام ائمه اطهار (علیهم السلام) به ویژه امام حسین (علیه السلام) در بیعت نکردن با یزید، درس نفی حاکمیت طاغوت و مبارزه با حکام جور را فرا گرفته‌اند.

طرد طاغوتها و خدا نمایان، به دلیل شدتِ اثری که بر سرنوشت انسان‌ها می‌گذارد، اصلی‌ترین ملاک قوت و ضعف دینداری محسوب می‌شود.

آیه ۴۱ سوره قصص از ائمه‌ای می‌گوید که «یَدْعُونَ اِلی النّار» هستند و آیه ۲۸ سوره ابراهیم از "کسانی که نعمت پروردگار را به کفر تبدیل کردند و قوم خویش را به سرای هلاکت (جهنم) حلول دادند" خبر می‌دهد.

رهبر انقلاب مستند به همین آیه، نظام‌های اجتماعی را به مثابه «تورهای بزرگ نامرئی ماهیگیری» می‌داند که مردمش را به سمت بهشت یا جهنم می‌کشاند.

انقلاب و سقوط شاهنشاهی و برپایی نظام جمهوری اسلامی، نفی طاغوت و مبارزه با شیطان بزرگ (همان کشاننده‌ به سمت جهنم) بود که بارزترین شکل توحید و سنجه مهم دینداری است.

طاغوت از ریشه «طغی» به معناى سرکشى و شکستن حدود الهی است و در مقابل آن، کفر ورزیدن به طاغوت و ایمان به خدای یکتا «عروه الوثقی» و ریسمان محکم الهی می‌باشد؛ چنان که شهید مطهری از (یکفر بالطاغوت) تعبیر به کفر مقدس می‌کرد و بر اساس ذکر شریف (لااله الا الله) کافرشدن به طاغوت، زمینه تمسک به عروة الوثقی ذکر شده است.

کسی که می خواهد به «الله» برسد باید در ابتدا «الا الله» یعنی هر چه غیر خدا است را از کشور جان و اندیشه‌اش پاک کند و این امر ممکن نمی‌شود، مگر اینکه نسبت به هر چه غیر خدا است دافعه داشته باشد. خداوند در قرآن به تصریح می‌فرماید: «ولَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ» ﺑﺮﺍی ﻫﺮ ملتی، ﭘﻴﺎﻣﺒﺮی ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﮕﻮﻳﺪ: «ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺑﻨﺪگی ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻃﺎﻏﻮﺕ ﺩﻭﺭی ﻛﻨﻴﺪ.»(نحل/۳۶)

طاغوت مصادیق فراوانی دارد و کسی که می‌خواهد عبد و بنده خدا باشد و وجودش سرشار از معنویت شود، باید از طاغوت‌های زندگی خود دوری کند تا به حقیقت ایمان و زندگی توحیدی دست پیدا کند و طاغوت عبارت از هر چیزی است که در رده‌های مختلف طبیعت به وجود انسان در زندگی فردی و اجتماعی آسیب بزند؛ گرچه طاغوت‌های بزرگ مشرکین و کفار هستند، اما طاغوت معنای گسترده‌تری نیز دارد و شامل هر نوع زشتی در زندگی است.

جامعه توحیدی تنها با شناخت و معرفت به خدا و توجه به بدی‌ و خوبی و انتخاب خوبی‌ها شکل می‌گیرد و در گام بعد، شیرازه کتاب تمدن اسلامی، توحید و مخالفت فکری و عملی با شرک، کفر و همه بدی‌هاست؛ از این‌رو تمدن سازی نیازمند پشتوانه‌ای نظری و دینی است و تحت سلطه و حاکمیت طاغوت امکان پذیر نیست.